Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie

Dyrektor:  dr hab. Tomasz Pudłocki, prof. UJ

Z działalnością PAU związane jest ściśle Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Oprócz zasobu PAN (od 1953) przechowuje ono akta Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (1815–1872) i innych stowarzyszeń krakowskich, przede wszystkim AU (od 1872) i PAU (1918–1952 i od 1989), a także liczne spuścizny uczonych. Obecnie zasób Archiwum liczy 1740 m.b. W wyniku porozumienia między PAN i PAU, od 1 IV 2002 działa jako samodzielna jednostka (dotąd Oddział Archiwum PAN w Warszawie) pod nazwą Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Mieści się ono w strukturze Oddziału PAN w Krakowie, ma własną Radę, powoływaną przez obie instytucje po połowie, i przez obie jest finansowane. Oprócz przechowywania, opracowywania i udostępniania zbiorów, Archiwum prowadzi systematyczną działalność ekspozycyjną, połączoną z małymi konferencjami naukowymi i publikacją serii PAU „W służbie nauki”. Archiwum współpracuje ściśle z Komisją Historii Nauki PAU.

Strona internetowa Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie -  http://archiwumnauki.pan.pl/

Biblioteka Polska w Paryżu

Dyrektor:  czł. zagr. PAU  C. Pierre Zaleski

Biblioteka Polska w Paryżu, powołana w 1838 r. przez członków Wielkiej Emigracji, otwarta w 1839 r., od 1854 r. mieszcząca się w budynku przy 6, Quai d’Orléans. Na mocy umowy zawartej w 1893 r. między Towarzystwem Historyczno-Literackim a Akademią Umiejętności przeszła na własność tej ostatniej. AU przejęła budynek i zbiory, tworząc równocześnie przy BPP Stację Naukową a działalność THL z przyczyn naturalnych całkowicie wygasła. Wielką rolę odegrali w dziejach Biblioteki kolejno: ks. Adam Jerzy Czartoryski, jego syn ks. Władysław Czartoryski, Władysław Mickiewicz (syn Adama) i Franciszek Pułaski.

Powstała w 1951 r. Polska Akademia Nauk przejęła majątek PAU, roszcząc sobie również prawo do BPP. Rozpoczęły się rozprawy sądowe, ostatecznie zakończone wyrokiem Sądu Apelacyjnego m. Paryża z 8 lipca 1959 r., w którym nie uznano PAN za sukcesora PAU. Budynek i zbiory Biblioteki zostały przejęte na rzecz skarbu państwa francuskiego i wydzierżawione powołanemu na nowo w 1946 r. THL. Bibliotekę finansowo wspierały m.in. Fundacja Alfreda Jurzykowskiego, Kongres Polonii Amerykańskiej, Fundacja Barbary Piaseckiej-Johnson, Fundacja z Brzezia Lanckorońskich, Fundacja Zygmunta Zaleskiego oraz szereg osób prywatnych.

Z inicjatywy Prezesa THL Kazimierza Piotra Zaleskiego przeprowadzono w latach 2000–2004 generalny remont gmachu Biblioteki. Od uroczystego otwarcia w październiku 2004 rozpoczął się nowy etap działalność BPP jak i wzajemnych kontaktów THL i PAU. PAU przyjęła na siebie obowiązek współfinansowania Biblioteki (ze środków przyznawanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki). Wspiera także pracę merytoryczną: w l.2004 – 2011 wysyłając wysoko kwalifikowanych pracowników merytorycznych, a obecnie wnioskując i realizując projekty badawcze skierowane na inwentaryzację, katalogowanie, opracowywanie i digitalizację zbiorów BPP. Wykaz projektów http://pau.krakow.pl/index.php/pl/dzialalnosc/projekty-badawcze. Zbiory Specjalne BPP (kolekcje malarstwa, rzeźby, rysunków, grafik i fotografii) są publikowane na portalu PAUart http://www.pauart.pl/app/browse?q=~(facets~(folders~(~%27biblioteka_w_paryzu))).

W 2014 r. PAU i THL podjęły pod przewodnictwem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego prace nad utworzeniem nowej instytucji pod nazwą „Instytut Biblioteka Polska w Paryżu”, który przejął by finansowanie i prowadzenie BPP. Uzgodnienia trwają do dzisiaj.
Początkiem kolekcji Biblioteki były pamiątki rodzinne uchodźców, ocalone przez lata wojny i lata tułaczki książki z prywatnych zbiorów oraz dokumenty dotyczące wydarzeń im współczesnych. Bogate zbiory obejmują okres od pierwszej połowy XV w. do czasów współczesnych. Przechowywane są cenne starodruki oraz druki i dokumenty dotyczące polskich powstań narodowych XIX w., działalności instytucji, organizacji i towarzystw emigracyjnych, jak i polskich czasopism emigracyjnych. Częścią zbiorów jest spuścizna po Adamie Mickiewiczu ofiarowana przez jego syna, Władysława a także pamiątki po Fryderyku Chopinie. BPP to także zbiory sztuki: obrazy, akwarele, grafiki, m.in. Teofila Kwiatkowskiego, Olgi Boznańskiej, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Czapskiego, Jana Piotra Norblina, Romeyna de Hooghe’a, Honoré’a Daumiera, Eugène’a Delacroix, Horace’a Verneta, rzeźby Bolesława Biegasa, Xawerego Dunikowskiego, Edwarda Wittiga. Wiele zgromadzonych dzieł to ofiarowane Bibliotece spuścizny i zbiory emigrantów i instytucji emigracyjnych. Gromadząc materiały dotyczące historii, kultury i sztuki polskiej, literatury i historii literatury, historii polskiego wychodźstwa i emigracji, BPP dokumentuje także współczesne życie Polaków poza ojczyzną, ich funkcjonowanie w realiach politycznych i społecznych krajów zamieszkania, stosunki polsko-francuskie, obecność Polski w zjednoczonej Europie.

Biblioteka jest bogatym warsztatem badawczym do dziejów Wielkiej Emigracji i późniejszych fal emigracyjnych, do dziejów literatury, sztuki i kultury polskiej w XIX i XX w.

Strona internetowa Biblioteki Polskiej w Paryżu - http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr

Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie

Dyrektor:  dr Agnieszka Fluda-Krokos

Wicedyrektor:  mgr Monika Graczyk

W strukturze PAU od 1 stycznia 2000 działa Biblioteka Naukowa PAU i PAN. Jej zawiązki tworzyło w połowie XIX w. Towarzystwo Naukowe Krakowskie. Do 1952 r. działała ona jako Biblioteka AU (od 1872) i PAU (od 1920), a od 1953 r. jako samodzielna placówka PAN. W wyniku porozumienia między PAN i PAU z 20 X 1999 przeszła pod zarząd PAU. Biblioteka liczy około 745 000 vol. i jedn. inw., w tej liczbie ponad 178 000 vol. i jedn. inw. zbiorów specjalnych, na które składają się m.in.: 16 262 stare druki, 17 796 rękopisów oraz ponad 99 500 grafik, 2 268 rysunków i 14 727 ekslibrisów. Zbiór graficzny jest kontynuacją przedwojennego Gabinetu Rycin PAU. Biblioteka prowadzi wymianę wydawnictw z 311 instytucjami w 45 krajach i 77 instytucjami w Polsce, wydaje własny „Rocznik” o objętości około 50 arkuszy wydawniczych, opracowuje i sukcesywnie wydaje katalogi własnych zbiorów, prowadzi działalność informacyjną, m.in. łączącą się z dydaktyką w uczelniach wyższych Krakowa. Biblioteka ma własną Radę, powoływaną w połowie przez PAU i w połowie przez PAN.

Strona internetowa Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie – http://biblioteka.pau.krakow.pl/