Komisje międzywydziałowe o charakterze interdyscyplinarnym

Komisje mają charakter międzywydziałowy, co oznacza, że interdyscyplinarna tematyka ich zainteresowania wykracza poza profil naukowy poszczególnych Wydziałów. Podlegają one bezpośrednio Radzie PAU. Są to Komisje: Zagrożeń Cywilizacyjnych, Historii Nauki, do Oceny Podręczników Szkolnych, Spraw Europejskich, Filozofii Nauk, do Badań Diaspory Polskiej, Antropologiczna, Ergonomii, Zarządzania Kulturą i Mediami, oraz Polska Grupa CIHEC (Commission Internationale d’Histoire Ecclésiastique Comparée).

Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU

Komisja powstała w 1998 r. z inicjatywy Wydziału III, jej twórcą i pierwszym przewodniczącym był prof. Andrzej Hrynkiewicz. Komisja ma charakter interdyscyplinarny i w jej skład wchodzą członkowie różnych Wydziałów PAU, od Wydziału Historyczno-Filozoficznego po Wydział Twórczości Artystycznej. Zagrożenia harmonijnego rozwoju ludzkości powinny być bowiem przedmiotem zainteresowań i badań nie tylko przedstawicieli nauk ścisłych i technicznych, biologii i medycyny, ale również historyków, filozofów, prawników, a nawet literatów i twórców z innych dziedzin kultury.
Zagrożenia kojarzą się ludziom z niewłaściwym wykorzystywaniem wyników badań naukowych oraz rozwojem technologii i działalności przemysłowej wrogich środowisku naturalnemu. Jednak niebezpieczeństwa dla przyszłości człowieka kryją się również w zmianach klimatycznych, wzroście zaludnienia i pojawianiu się nowych chorób. Groźne są ideologie, z których wynikają fundamentalizm, kłamstwo i nienawiść, będące głównymi przyczynami terroryzmu i wojen. Należy przy tym pamiętać, że w minionym stuleciu ludzkość osiągnęła zdolność do samozagłady.
Do wyników badań naukowych nie stosują się oceny etyczne. Kryterium ich wartości jest prawda. Zło tkwi w nas samych i ono powoduje wykorzystywanie wyników badań na szkodę ludzkości. W ślepą uliczkę wiodą pleniące się pseudonauki, które są zaprzeczeniem racjonalizmu, a wielu ludziom zastępują utraconą wiarę w wartość postępu naukowego. Trzeba przekonywać społeczeństwo, że jedynie przez dalszy rozwój nauk można zapobiec skutkom powstających zagrożeń. Prawda naukowa i miłość bliźniego są to podstawowe czynniki stwarzające szansę harmonijnego rozwoju i przetrwania ludzkości.
Komisja omawiała powstające zagrożenia oraz rzetelnie informowała o ich przyczynach i o sposobach zapobiegania ich skutkom. Oprócz posiedzeń kameralnych, organizowała publiczne odczyty dla szerokich kręgów społeczeństwa, a także starała się dotrzeć do opinii publicznej za pośrednictwem środków masowej informacji: prasy, radia i telewizji. Komisja ma w swoim dorobku 7 tomów „Prac”.

Członkowie Komisji

Komisja Historii Nauki PAU

Commission on the History of Science, Polish Academy of Arts and Sciences 

Komisja została utworzona w 1998 r. z inicjatywy Wydziału III. Jej organizatorem i pierwszym przewodniczącym był fizyk czł. PAU Adam Strzałkowski (do 2006), następnie matematyk czł. PAU Andrzej Pelczar, a po nim geolog czł. PAU Stefan Witold Alexandrowicz. Zadaniem Komisji jest stymulowanie badań nad historią poszczególnych dyscyplin naukowych przez ich przedstawicieli, a nie przez historyków, którzy nie są przygotowani do tego, aby wnikać w meritum wyspecjalizowanych dziedzin. Komisja trafiła na podatny grunt, bowiem w obrębie PAU już wcześniej było duże zainteresowanie historią organizacji nauki (prace: Julian Dybiec, Polska Akademia Umiejętności 1872–1952; Piotr Hübner, Siła przeciw rozumowi; Danuta Rederowa, Z dziejów Towarzystwa Naukowego Krakowskiego; Jan Piskurewicz, Prima interpares i in.), jak i sylwetkami uczonych (kilka małych sesji naukowych oraz wystaw poświęconych uczonym oraz seria „W służbie nauki”). Komisja jest bardzo aktywna, organizuje comiesięczne posiedzenia z referatami i dyskusją, a nadto sesje naukowe. Owoce jej działania są publikowane w czasopiśmie „Studia Historiae Scientiarum” (wcześniejsza nazwa: „Prace Komisji Historii Nauki PAU”) oraz w seriach: „Monografie” i „Studia i Materiały do dziejów Polskiej Akademii Umiejętności”.

Przejdź do strony internetowej czasopisma „Studia HistoriaeScientiarum”

Zobacz też archiwalną stronę tego czasopisma

więcej...

Członkowie Komisji

Komisja PAU do Oceny Podręczników Szkolnych

W trosce o poziom podręczników szkolnych Zarząd PAU postanowił pod koniec 2000 r. powołać Komisję, złożoną ze specjalistów różnych przedmiotów nauczanych w szkołach, zwłaszcza średnich, która by całkowicie niezależnie opiniowała podręczniki (około 50 rocznie) wchodzące do użytku szkolnego. Zakładano, że działanie Komisji przyniesie duże korzyści społeczne. Już sam fakt istnienia tego typu suwerennego ciała powinien uczulać autorów i wydawców na poziom wprowadzanych do szkół podręczników. Prognozy sprawdziły się. Bieżąca działalność Komisji i wydawane przez nią „Prace” wzbudziły duże zainteresowanie. Na wniosek Komisji wręcza się na czerwcowym Walnym Zgromadzeniu PAU dyplomy wyróżniające autorów i wydawców najlepszych podręczników.

Przejdź do strony internetowej czasopisma:
„Opinie Edukacyjne Polskiej Akademii Umiejętności. Prace Komisji PAU do Oceny Podręczników Szkolnych”

Członkowie Komisji

Członek Honorowy:  Prof. dr hab. Andrzej Kastory

Komisja Spraw Europejskich PAU

Komisja została utworzona w 2003 r. Jej pierwszym przewodniczącym był prof. dr hab. Andrzej Pelczar (2003-2006). W latach 2006-2021 Komisji przewodniczył prof. dr hab. Michał Turała, a od grudnia 2021 roku przewodniczącym Komisji jest prof. dr hab. Zdzisław Mach. W pierwszym okresie celem prac Komisji było prowadzenie dyskusji i kształtowanie opinii dotyczących zagadnień związanych z planowaną integracją Polski z Unią Europejską. Obecnie Komisja uczestniczy w debacie dotyczącej mechanizmów i efektów funkcjonowania Unii Europejskiej, zjawisk sprzyjających i przeciwdziałających procesom integracyjnym.Debata prowadzona jestw szerokim kontekście analizy globalnej światowej sytuacji społeczno-polityczno-gospodarczej jak i interesów państw członkowskich. W sposób szczególny zainteresowania Komisji koncentrują się na kwestiach dotyczących obserwowanych zmian w sferze kultury, dziedzictwa narodowego, tożsamości narodowej, a także szeroko rozumianej nauki, zarówno w jej wymiarze czysto poznawczym jak i aplikacyjnym, z uwzględnieniem problemów innowacji. Dyskusje te prowadzone są przy udziale zapraszanych krajowych i zagranicznych specjalistów reprezentujących środowisko naukowe, polityczne a także społeczne. W ostatnich latach odbyło się 76  roboczych posiedzeń Komisji z referatami, które w większości zostały opublikowane w 7 tomach prac Komisji. W związku z jubileuszami 5-lecia,10-lecia oraz 15-lecia przystąpienia Polski do UE, Komisja, we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim, organizowała konferencje konferencje naukowe.

Członkowie Komisji

Komisja Filozofii Nauk PAU

Komisja powstała na mocy uchwały Rady PAU z 26 VI 2012, w wyniku połączenia dwóch dotychczasowych Komisji: Filozofii Nauk Przyrodniczych oraz „Fides et Ratio”. Pierwsza z nich, utworzona w 2005 r. z inicjatywy prof. Jerzego Janika, była jego autorskim dziełem opartym na doświadczeniach interdyscyplinarnych spotkań wywodzących się jeszcze z czasów spotkań z kardynałem Karolem Wojtyłą. Komisja stawiała sobie za cel refleksję naukową na pograniczu filozofii oraz nauk wchodzących w skład Wydziałów III, IV i V PAU; opublikowała 5 tomów „Prac”. Druga Komisja, utworzona w 2007 r. przez ks. prof. Michała Hellera i grupę innych członków PAU, stawiała sobie za cel refleksję naukową nad myślą Jana Pawła II, w tym także zbadanie szeroko rozumianego kontekstu intelektualnego tej myśli we współczesnym świecie. Komisja „Fides et Ratio” ma w swoim dotychczasowym dorobku 2 zeszyty „Prac”.

Komisja Filozofii Nauk, jako sukcesorka obu dotychczasowych Komisji, łączy założenia programowe ich obu. Refleksja uprawiana w kręgu Komisji jest kontynuacją i rozwinięciem długiej tradycji krakowskiej filozofii przyrody uprawianej od XIX w. Wyjątkowy styl refleksji usytuowanej w kontekście interdyscyplinarnym, na pograniczu nauk, filozofii i teologii stwarza dogodne miejsce do spotkania uczonych zajmujących się różnymi obszarami wiedzy i daje szansę na owocne dyskusje nad fundamentalnymi kwestiami filozoficznymi kształtującymi naukę w przeszłości i obecnie.
W pole zainteresowań badawczych Komisji wchodzą nauki formalne, takie jak: matematyka, fizyka, astronomia, nauki chemiczne i biologiczne, nauki kognitywne, a także nauki humanistyczne oraz sztuka. Komisji Filozofii Nauk bliski jest program „filozofii w nauce”, w ramach którego rozważa się wpływ idei filozoficznych na kształtowanie się teorii naukowych, tropi się tradycyjne problemy filozoficzne uwikłane w te teorie oraz prowadzi filozoficzny namysł nad założeniami nauk empirycznych. W takim ujęciu manifestuje się w szczególny sposób ciągłość nauki z filozoficznym dziedzictwem myśli europejskiej, mającej swój początek w filozofii antycznej Grecji. Namysł nad nauką i jej rolą w kulturze kieruje badawczą uwagę Komisji ku problematyce teologicznej, w szczególności ku dialogowi pomiędzy nauką a teologią i związanym z nim zagadnień metodologicznych i historycznych.


Komisja Filozofii Nauk organizuje comiesięczne posiedzenia, podczas których wybrane zagadnienia prezentują wybitni przedstawiciele nauk, filozofii oraz teologii. Corocznie przy współudziale Komisji organizowane są Krakowskie Konferencje Metodologiczne – cykl konferencji filozoficznych o ugruntowanej renomie krajowej i międzynarodowej. Komisja organizuje także konferencje okolicznościowe, jak np. z okazji różnych rocznic wydarzeń oraz dzieł wybitnych ludzi nauki polskiej i zagranicznej.
Komisja Filozofii Nauk publikuje prace członków oraz zaproszonych gości na łamach czasopisma „Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce)”, indeksowanego m.in. w bazach Scopus i Web of Science. Pracom tym poświęcone są albo całe numery czasopisma (nr 57, 58, 59, 62), albo odpowiedni dział „Proceedings of the PAU Commission on the Philosophy of Science/Z prac komisji Filozofii Nauk PAU”. Prace dostępne są on-line w trybie open access na stronie czasopisma: https://zfn.edu.pl/

Członkowie Komisji

Komisja PAU do Badań Diaspory Polskiej

Komisja została powołana do życia w grudniu 2007, z inicjatywy grupy badaczy zajmujących się różnymi kręgami polskiej emigracji, w znacznej części z dawnego Instytutu Badań Polonijnych UJ. Oni też stali się w głównej mierze członkami Komisji. W obecnej sytuacji rozproszenia pracowników tego Instytutu po różnych jednostkach uniwersyteckich, Komisja integruje ich badania. Współpracuje równocześnie z oddziałem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Krakowie, odpowiadając tym samym na zapotrzebowanie środowisk emigracyjnych szukających w PAU wsparcia intelektualnego.

Członkowie Komisji

Komisja Ergonomii PAU

Komisja Ergonomii jako komisja międzywydziałowa PAU o charakterze interdyscyplinarnym, została powołana w grudniu 2013, a ukonstytuowała się w lutym 2014. Ma zasięg ogólnopolski – skupia uczonych z całego kraju i praktycznie ze wszystkich dziedzin i dyscyplin, w myśl nauki stosowanej, kompleksowej, jaką jest ergonomia. Jej działalność jest kontynuacją tradycji i dorobku naukowego Komitetu Ergonomii PAN, działającego w latach 1974–2012.
Komisja działa w ramach unii z innymi organizacjami ergonomicznymi Krakowa (tj. Oddziałem Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego i Komisją Ergonomiczną Oddziału PAN w Krakowie) – organizowane są wspólne posiedzenia naukowe. Tradycją stały się także coroczne sympozja (i coroczna książka naukowa), wszystkie poświęcone aktualnym problemom ergonomicznym wynikającym z kontekstu i potrzeb gospodarki opartej na wiedzy, a także przemian związanych z postępem technicznym i warunkami gospodarki globalnej.
Ideą przyświecającą pracom Komisji jest zwiększenie społecznego zrozumienia ergonomii oraz jej znaczenia dla nowoczesnej gospodarki o humanocentrycznej orientacji, w dążeniu do dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka.

Członkowie Komisji

Komisja Antropologiczna PAU

Komisja Antropologiczna należy do najstarszych zespołów naukowych PAU. Powstała w 1873 r., jako Komisja Antropologiczna Akademii Umiejętności, wraz z rozpoczęciem działalności AU. W swoich początkach służyć miała syntezie całokształtu badań nad człowiekiem i dostarczać forum dla dyskusji nad wynikami badań prekursorów folklorystyki, uczonych zainteresowanych biologicznym zróżnicowaniem populacji ludzkich oraz prehistoryków, zorientowanych na współpracę z przyrodnikami. W ten sposób założyciele Komisji Antropologicznej chcieli włączyć krakowskie środowisko naukowe w debatę nad ewolucjonizmem, która podzieliła społeczeństwo Europy w drugiej połowie XIX stulecia. Trwałym rezultatem działalności Komisji w tym czasie jest jej ogromna spuścizna wydawnicza (zwłaszcza publikowane od 1877 roku czasopismo Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej, następnie przekształcone w Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne), utworzenie ważnych kolekcji muzealnych (zbiory prehistoryczne, dziś stanowiące rdzeń kolekcji Muzeum Archeologicznego w Krakowie oraz bogate zbiory osteologiczne zgromadzone obecnie w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ), a przede wszystkim stworzenie środowiska, w którym rozwinęły się kadry budujące w Krakowie i nie tylko, akademicką antropologię fizyczną, etnografię i archeologię.

Przejęcie w 1952 r. przez PAN wszystkich agend PAU spowodowało, że Komisja Antropologiczna znalazła się w nowej Akademii i w jej obrębie działała. Z inicjatywy grupy antropologów, w tym prof. Krzysztofa Kaczanowskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego, w porozumieniu z Oddziałem PAN w Krakowie, Komisja wystąpiła z wnioskiem o przeniesienie do PAU. Rada PAU, uchwałą z 2010, odtworzyła Komisję Antropologiczną w strukturze Akademii. W dniu 16 III 2012 Komisja zainaugurowała swoją działalność.
Celem reaktywowanej Komisji Antropologicznej PAU, jest przede wszystkim integracja środowisk naukowych zajmujących się człowiekiem w wymiarze biokulturowym. w tym antropologów biologicznych i kulturowych, archeologów, etnologów oraz specjalistów z zakresu psychologii czy też nauk medycznych i nauk o wychowaniu fizycznym.
Działalność Komisji skupia się na organizowaniu spotkań i sesji naukowych oraz interdyscyplinarnych dyskusji panelowych, podczas których członkowie Komisji wraz z zapraszanymi gośćmi dzielą się wynikami swoich badań z różnorodnych dziedzin i dyscyplin naukowych wskazując na wyjątkowość naszego gatunku w ujęciu holistycznym.

Członkowie Komisji

Komisja Zarządzania Kulturą i Mediami PAU

Komisja została utworzona w dniu 19 listopada 2013 roku z inicjatywy Instytutu Kultury Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ przy wsparciu prof. dra hab. Lucjana Suchanka, członka PAU. Począwszy od pierwszej kadencji funkcję Przewodniczącego Komisji pełni prof. dr hab. Emil Orzechowski.
Zadaniem międzywydziałowej Komisji jest wymiana myśli i stymulowanie badań dotyczących szeroko rozumianego zarządzania w sektorze kultury, poszukiwanie nowych metod i narzędzi badawczych dotyczących sektora kultury, przy wykorzystaniu wiedzy z obszaru różnych dyscyplin naukowych. Jako interdyscyplinarna dziedzina nauki o wzajemnym oddziaływaniu i relacjach pomiędzy kulturą i gospodarką, w tym turystyką i turystyką kulturową, zarządzanie kulturą obejmuje zarówno elementy nauk społecznych, jak i humanistycznych, w tym m. in. ekonomię, prawo, socjologię, nauki o przedsiębiorstwie, kulturoznawstwo, prasoznawstwo, dziennikarstwo, wiedzę z zakresu komunikacji społecznej, marketingu, stosunków międzynarodowych, i co istotne – z zakresu organizowania działalności kulturalnej (w kontekście historycznym i współcześnie). Przedmiotem zarządzania kulturą, w tym zarządzania mediami, jest badanie wszystkich metod (form, modeli) organizowania, które pojawiają się w danych społeczeństwach w różnych okresach historycznych, oraz badanie i analiza stosowanych narzędzi ukierunkowanych na zmianę, na takie rozwiązanie problemu, które w największym stopniu wpłynie na rozwój oraz społeczną i rynkową skuteczność działania.
Ze względu na specyfikę materii czyli nierynkowy charakter wielu pól kultury, metody i narzędzia zarządzania kulturą mają na celu osiągnięcie zysku wyrażającego się nie tyle w kategoriach finansowych, ile w kategoriach wartości humanistycznych, sprzyjających dobrostanowi człowieka i budujących społeczeństwo obywatelskie. Szerszy wymiar, wychodzący daleko poza sferę kultury, ale przez zarządzanie kulturą niejako wywołany, nadaje tym wartościom nurt zarządzania humanistycznego.

kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Członkowie Komisji

POLSKA GRUPA CIHEC

Commission Internationale d’Histoire Ecclésiastique Comparée

Grupa działała w latach 1970–2011 przy Komitecie Nauk Historycznych PAN, w ramach Międzynarodowego Komitetu Nauk Historycznych. Wobec reorganizacji PAN grupa utraciła oparcie w jej strukturze. Uchwałą Rady PAU z 20 XI 2012 została odtworzona przy PAU, pod tymczasowym przewodnictwem Jerzego Kłoczowskiego, który przewodniczył jej w PAN.