Stanowisko Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności
w sprawie zwiększenia finansowania nauki i szkolnictwa wyższego w 2024 r.
UCHWAŁA RADY POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
z dnia 13 kwietnia 2021 roku,
w sprawie projektu ustawy o Narodowym Programie Kopernikańskim
Rada Polskiej Akademii Umiejętności wyraża zdumienie i głębokie zaniepokojenie pojawieniem się w sieci i doniesieniach prasowych anonimowego projektu ustawy o Narodowym Programie Kopernikańskim. Cel projektowanej ustawy został określony w jej preambule. Jest nim podniesienie poziomu nauki polskiej do poziomu czołowych centrów nauki światowej. Realizacja tego celu wymagałaby stworzenia istniejącym i działającym obecnie instytucjom naukowym odpowiednich warunków rozwoju, a nie tworzenia nowych instytucji (w ramach projektowanego Programu) mających zdecydowanie polityczny charakter. Regulacje przewidziane w projekcie ustawy, nie tylko nie gwarantują osiągnięcia deklarowanego celu, a wręcz utrudnią jego realizację i doprowadzą do antagonizmów wewnątrz środowiska naukowego. Zastrzeżenie budzi w szczególności utworzenie Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej (MAK), dysponującej, według tego projektu, dużymi możliwościami finansowymi i organizacyjnymi. Zgodnie z projektem, część członków MAK oraz pierwsze jej władze mają zostać powołane przez organy państwowe. Nie przewidziano przy tym ani konsultacji ze środowiskiem naukowym, ani kryteriów merytorycznych nominacji. Rada w pełni podziela wnioski wynikające z analizy projektu, zawarte w liście Zarządu Towarzystwa Naukowego Warszawskiego do Ministra Przemysława Czarnka z dnia 7 kwietnia br.
Wzywamy Pana Ministra do wyjaśnienia genezy projektu ustawy i wyraźnego określenia, że nie jest on zgodny z Jego intencjami. W obecnej sytuacji wysiłek nas wszystkich i możliwości finansowe Państwa powinny być koncentrowane na wsparciu służby zdrowia oraz przezwyciężeniu społecznych i ekonomicznych skutków pandemii. Generowanie kosztownych i konfliktogennych tematów zastępczych uważamy za wysoce szkodliwe.
UCHWAŁA RADY POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
z dnia 23 marca 2021 roku,
w sprawie sposobu opracowania oraz publikacji przez Ministra Edukacji i Nauki wykazu czasopism naukowych
Rada Polskiej Akademii Umiejętności wyraża zdecydowany sprzeciw wobec sposobu opracowania oraz publikacji przez Ministra Edukacji i Nauki zmienionego wykazu czasopism naukowych (Komunikat Ministra Edukacji i Nauki z dnia 9 lutego 2021 r. w sprawie wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych oraz zmiana i sprostowanie tego Komunikatu z dnia 18 lutego 2021 r.). Łączymy się we wspólnym proteście ze Stanowiskiem Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 lutego 2021 roku, Stanowiskiem Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 24 lutego 2021 roku oraz Uchwałą Komitetu Nauk Prawnych PAN z dnia 15 lutego 2021 roku w tej sprawie, zawierającymi szczegółowe uzasadnienie wspólnego stanowiska. Rozwój nauki polskiej jest naszą wspólną troską a przyjęty z naruszeniem prawa nowy wykaz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych dewastuje ewaluację dyscyplin naukowych i prowadzi do erozji całego systemu.
Ogłoszony wykaz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych został przygotowany wbrew zasadom ustalania punktacji wynikającym z rozporządzenia z dnia 7 listopada 2018 r. – bez udziału zespołów ekspertów powołanych do oceny dla każdej dyscypliny naukowej, bez wymaganego uzasadnienia przyznanej punktacji oraz z pominięciem Komisji Ewaluacji Nauki, co wynika z oświadczenia samej Komisji z dnia 12 lutego 2021 r., a więc w sposób niezgodny z obowiązującym prawem. Jest to zaprzeczenie rzetelnego procesu oceny czasopism naukowych i zakwestionowanie deklaracji ministerialnych o dążeniu do doskonałości naukowej. Ten sposób ustalania kryteriów zakłóca mechanizm rzetelnej oceny kariery akademickiej wprowadzając zasady ustalane arbitralnie przez organy władzy publicznej. Wyrażamy głębokie zaniepokojenie nieprzemyślanymi działaniami, które wpływają negatywnie na stan polskiej nauki.
UCHWAŁA RADY POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
z dnia 23 marca 2021 roku,
w sprawie szczepień przeciwko Covid-19
Rada Polskiej Akademii Umiejętności z niepokojem i dezaprobatą notuje lawinowy wzrost przypadków rezygnacji ze szczepień przeciwko Covid-19, w ostatnim czasie przybierający wręcz formę zorganizowanego protestu społecznego. Stwierdzamy, że jest to postępowanie wysoce szkodliwe i sprzeczne z wiedzą opartą na badaniach naukowych. Jest to również wyraz postawy aspołecznej. Jedyną szansą na ustąpienie pandemii jest osiągnięcie odporności przez co najmniej połowę Polaków. Osoby niezaszczepione niekiedy chorują łagodnie na Covid-19, ale zakażenie ich bliskich oraz innych przypadkowych osób spowoduje śmierć jednego na 42 chorych. Wysokie koszty leczenia objawowego zakażenia, którego można by uniknąć, obciążają całe społeczeństwo. Wzywamy wszystkich do zgłaszania się w punktach szczepień według ustalonego harmonogramu, a władze do nasilenia kampanii informacyjnej zachęcającej do szczepień.
UCHWAŁA RADY POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
z dnia 27 października 2020 roku
w sprawie nastrojów społecznych w kraju
Rada Polskiej Akademii Umiejętności wyraża głębokie zaniepokojenie stanem nastrojów społecznych w naszym kraju. Nieprzemyślane działania wywołały burzliwe protesty, a te z kolei kontrreakcję, ocierającą się o granicę użycia przemocy. Dalsza polaryzacja postaw i eskalacja konfliktu może doprowadzić do konfrontacji na dużą skalę, która w sytuacji epidemicznej spowoduje tragiczne skutki.
Wzywamy wszystkie strony do kierowania się rozsądkiem, a władze do znalezienia rozwiązań prawnych, pozwalających na złagodzenie konfliktu, uspokojenie nastrojów i koncentrację wysiłków na sprawie w chwili obecnej najważniejszej, czyli ochronie zdrowia nas wszystkich.