Nagroda im. Profesora Tadeusza Browicza
Nagroda im. Profesora Tadeusza Browicza przyznawana jest corocznie, począwszy od 1998 r., za wybitne osiągnięcia w dziedzinie medycyny. Przyznaje ją Rada PAU na wniosek Wydziału V PAU. Fundatorami nagrody były dotąd: Zakłady Farmaceutyczne Pliva SA Kraków, Novartis Poland, Szkoła Medyczna dla Obcokrajowców przy Collegium Medicum UJ, Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja PAN, PAU oraz samo Collegium Medicum UJ.
|
|
|
Prof. Tadeusz Browicz (15 X 1847 - 19 III 1928) urodził się we Lwowie. Studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1867–1873. Podczas ostatniego roku studiów został asystentem Zakładu Anatomii Patologicznej UJ, a już po dwóch latach pracy jego umiejętności i pracowitość zostały dostrzeżone i nagrodzone przez władze Wydziału Lekarskiego. W wieku 28 lat otworzył przewód habilitacyjny i w następnym roku, jako docent, przejął obowiązki kierownika Zakładu. Na nominację profesorską z Wiednia musiał jednak zaczekać następne pięć lat. Osiągnięcia naukowe prof. Tadeusza Browicza często wyprzedzały naukę światową. W pierwszej pracy naukowej opublikowanej w Rozprawach Akademii Umiejętności (1874) przedstawił dowód na obecność w durze brzusznym „pasożytów jelitowych”, (które również próbował hodować), występujących tylko w tej chorobie. Wyprzedził tym samym o sześć lat odkrycie pałeczek duru brzusznego dokonane przez Karla Josepha Ebertha. Browicz badał również malarię i inne choroby zakaźne. Dostrzegł, że ziarnina zapalna z olbrzymimi komórkami fagocytującymi jest spotykana nie tylko w kile, ale także na przykład w gruźlicy. W kwietniu 1898 r. podczas posiedzenia Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności Tadeusz Browicz przedstawił referat pod tytułem „O śródnaczyniowych komórkach we włoskowatych krwionośnych naczyniach zrazików wątroby” z dokładnym opisem ich budowy mikroskopowej, sugerując czynność fagocytującą na podstawie obecności wchłoniętych erytrocytów i granulocytów. Wątroba była przedmiotem wielusetletnich intensywnych rozważań medyków i badań anatomopatologów, już Hipokrates blisko 400 lat przed naszą erą wskazał ten narząd jako źródło jednego z soków życia – żółci, sugerując jego przewagę u ludzi z cholerycznym temperamentem. Dwa lata przed Browiczem Karl Wilhelm von Kupffer, pracując w Kiel, poszukiwał w wątrobie włókien nerwowych i opisał w naczyniach narządu komórki gwiaździste. Na tydzień przed wykładem Browicza w AU, podczas posiedzenia naukowego w Kilonii w 1898 r. Kupffer błędnie zrewidował swoje odkrycie, przypisując obecność komórek fagocytujących warstwie śródbłonka naczyń krwionośnych. Tym samym, odkryte przez Tadeusza Browicza i potwierdzone dopiero w 1928 jako endocyty przez Karla Wilhelma Zimmermanna, komórki fagocytujące wątroby, stanowiące około 80% wszystkich ludzkich makrofagów, noszą nazwę Browicza-Kupffera. Prof. Tadeusz Browicz był członkiem Akademii Umiejętności, dwukrotnie dziekanem Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz jego rektorem.