Komisje międzywydziałowe o charakterze interdyscyplinarnym

Komisje mają charakter międzywydziałowy, co oznacza, że interdyscyplinarna tematyka ich zainteresowania wykracza poza profil naukowy poszczególnych Wydziałów. Podlegają one bezpośrednio Radzie PAU. Są to Komisje: Zagrożeń Cywilizacyjnych, Historii Nauki, do Oceny Podręczników Szkolnych, Spraw Europejskich, Filozofii Nauk, do Badań Diaspory Polskiej, Antropologiczna, Ergonomii, Zarządzania Kulturą i Mediami, oraz Polska Grupa CIHEC (Commission Internationale d’Histoire Ecclésiastique Comparée).

Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU

Komisja powstała w 1998 r. z inicjatywy Wydziału III, jej twórcą i pierwszym przewodniczącym był prof. Andrzej Hrynkiewicz. Komisja ma charakter interdyscyplinarny i w jej skład wchodzą członkowie różnych Wydziałów PAU, od Wydziału Historyczno-Filozoficznego po Wydział Twórczości Artystycznej. Zagrożenia harmonijnego rozwoju ludzkości powinny być bowiem przedmiotem zainteresowań i badań nie tylko przedstawicieli nauk ścisłych i technicznych, biologii i medycyny, ale również historyków, filozofów, prawników, a nawet literatów i twórców z innych dziedzin kultury.
Zagrożenia kojarzą się ludziom z niewłaściwym wykorzystywaniem wyników badań naukowych oraz rozwojem technologii i działalności przemysłowej wrogich środowisku naturalnemu. Jednak niebezpieczeństwa dla przyszłości człowieka kryją się również w zmianach klimatycznych, wzroście zaludnienia i pojawianiu się nowych chorób. Groźne są ideologie, z których wynikają fundamentalizm, kłamstwo i nienawiść, będące głównymi przyczynami terroryzmu i wojen. Należy przy tym pamiętać, że w minionym stuleciu ludzkość osiągnęła zdolność do samozagłady.
Do wyników badań naukowych nie stosują się oceny etyczne. Kryterium ich wartości jest prawda. Zło tkwi w nas samych i ono powoduje wykorzystywanie wyników badań na szkodę ludzkości. W ślepą uliczkę wiodą pleniące się pseudonauki, które są zaprzeczeniem racjonalizmu, a wielu ludziom zastępują utraconą wiarę w wartość postępu naukowego. Trzeba przekonywać społeczeństwo, że jedynie przez dalszy rozwój nauk można zapobiec skutkom powstających zagrożeń. Prawda naukowa i miłość bliźniego są to podstawowe czynniki stwarzające szansę harmonijnego rozwoju i przetrwania ludzkości.
Komisja omawiała powstające zagrożenia oraz rzetelnie informowała o ich przyczynach i o sposobach zapobiegania ich skutkom. Oprócz posiedzeń kameralnych, organizowała publiczne odczyty dla szerokich kręgów społeczeństwa, a także starała się dotrzeć do opinii publicznej za pośrednictwem środków masowej informacji: prasy, radia i telewizji. Komisja ma w swoim dorobku 7 tomów „Prac”.

Członkowie Komisji

Komisja Spraw Europejskich PAU

Komisja została utworzona w 2003 r. Jej pierwszym przewodniczącym był prof. dr hab. Andrzej Pelczar (2003-2006). W latach 2006-2021 Komisji przewodniczył prof. dr hab. Michał Turała, a od grudnia 2021 roku przewodniczącym Komisji jest prof. dr hab. Zdzisław Mach. W pierwszym okresie celem prac Komisji było prowadzenie dyskusji i kształtowanie opinii dotyczących zagadnień związanych z planowaną integracją Polski z Unią Europejską. Obecnie Komisja uczestniczy w debacie dotyczącej mechanizmów i efektów funkcjonowania Unii Europejskiej, zjawisk sprzyjających i przeciwdziałających procesom integracyjnym.Debata prowadzona jestw szerokim kontekście analizy globalnej światowej sytuacji społeczno-polityczno-gospodarczej jak i interesów państw członkowskich. W sposób szczególny zainteresowania Komisji koncentrują się na kwestiach dotyczących obserwowanych zmian w sferze kultury, dziedzictwa narodowego, tożsamości narodowej, a także szeroko rozumianej nauki, zarówno w jej wymiarze czysto poznawczym jak i aplikacyjnym, z uwzględnieniem problemów innowacji. Dyskusje te prowadzone są przy udziale zapraszanych krajowych i zagranicznych specjalistów reprezentujących środowisko naukowe, polityczne a także społeczne. W ostatnich latach odbyło się 76  roboczych posiedzeń Komisji z referatami, które w większości zostały opublikowane w 7 tomach prac Komisji. W związku z jubileuszami 5-lecia,10-lecia oraz 15-lecia przystąpienia Polski do UE, Komisja, we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim, organizowała konferencje konferencje naukowe.

Członkowie Komisji

Komisja Ergonomii PAU

Komisja Ergonomii jako komisja międzywydziałowa PAU o charakterze interdyscyplinarnym, została powołana w grudniu 2013, a ukonstytuowała się w lutym 2014. Ma zasięg ogólnopolski – skupia uczonych z całego kraju i praktycznie ze wszystkich dziedzin i dyscyplin, w myśl nauki stosowanej, kompleksowej, jaką jest ergonomia. Jej działalność jest kontynuacją tradycji i dorobku naukowego Komitetu Ergonomii PAN, działającego w latach 1974–2012.
Komisja działa w ramach unii z innymi organizacjami ergonomicznymi Krakowa (tj. Oddziałem Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego i Komisją Ergonomiczną Oddziału PAN w Krakowie) – organizowane są wspólne posiedzenia naukowe. Tradycją stały się także coroczne sympozja (i coroczna książka naukowa), wszystkie poświęcone aktualnym problemom ergonomicznym wynikającym z kontekstu i potrzeb gospodarki opartej na wiedzy, a także przemian związanych z postępem technicznym i warunkami gospodarki globalnej.
Ideą przyświecającą pracom Komisji jest zwiększenie społecznego zrozumienia ergonomii oraz jej znaczenia dla nowoczesnej gospodarki o humanocentrycznej orientacji, w dążeniu do dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka.

Członkowie Komisji

Komisja Antropologiczna PAU

Komisja Antropologiczna należy do najstarszych zespołów naukowych PAU. Powstała w 1873 r., jako Komisja Antropologiczna Akademii Umiejętności, wraz z rozpoczęciem działalności AU. W swoich początkach służyć miała syntezie całokształtu badań nad człowiekiem i dostarczać forum dla dyskusji nad wynikami badań prekursorów folklorystyki, uczonych zainteresowanych biologicznym zróżnicowaniem populacji ludzkich oraz prehistoryków, zorientowanych na współpracę z przyrodnikami. W ten sposób założyciele Komisji Antropologicznej chcieli włączyć krakowskie środowisko naukowe w debatę nad ewolucjonizmem, która podzieliła społeczeństwo Europy w drugiej połowie XIX stulecia. Trwałym rezultatem działalności Komisji w tym czasie jest jej ogromna spuścizna wydawnicza (zwłaszcza publikowane od 1877 roku czasopismo Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej, następnie przekształcone w Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne), utworzenie ważnych kolekcji muzealnych (zbiory prehistoryczne, dziś stanowiące rdzeń kolekcji Muzeum Archeologicznego w Krakowie oraz bogate zbiory osteologiczne zgromadzone obecnie w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ), a przede wszystkim stworzenie środowiska, w którym rozwinęły się kadry budujące w Krakowie i nie tylko, akademicką antropologię fizyczną, etnografię i archeologię.

Przejęcie w 1952 r. przez PAN wszystkich agend PAU spowodowało, że Komisja Antropologiczna znalazła się w nowej Akademii i w jej obrębie działała. Z inicjatywy grupy antropologów, w tym prof. Krzysztofa Kaczanowskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego, w porozumieniu z Oddziałem PAN w Krakowie, Komisja wystąpiła z wnioskiem o przeniesienie do PAU. Rada PAU, uchwałą z 2010, odtworzyła Komisję Antropologiczną w strukturze Akademii. W dniu 16 III 2012 Komisja zainaugurowała swoją działalność.
Celem reaktywowanej Komisji Antropologicznej PAU, jest przede wszystkim integracja środowisk naukowych zajmujących się człowiekiem w wymiarze biokulturowym. w tym antropologów biologicznych i kulturowych, archeologów, etnologów oraz specjalistów z zakresu psychologii czy też nauk medycznych i nauk o wychowaniu fizycznym.
Działalność Komisji skupia się na organizowaniu spotkań i sesji naukowych oraz interdyscyplinarnych dyskusji panelowych, podczas których członkowie Komisji wraz z zapraszanymi gośćmi dzielą się wynikami swoich badań z różnorodnych dziedzin i dyscyplin naukowych wskazując na wyjątkowość naszego gatunku w ujęciu holistycznym.

Członkowie Komisji

POLSKA GRUPA CIHEC

Commission Internationale d’Histoire Ecclésiastique Comparée

Grupa działała w latach 1970–2011 przy Komitecie Nauk Historycznych PAN, w ramach Międzynarodowego Komitetu Nauk Historycznych. Wobec reorganizacji PAN grupa utraciła oparcie w jej strukturze. Uchwałą Rady PAU z 20 XI 2012 została odtworzona przy PAU, pod tymczasowym przewodnictwem Jerzego Kłoczowskiego, który przewodniczył jej w PAN.